Ditulis oleh:

Di tengah hiruk-pikuk lalu lintas, lori pengangkut barang menjadi nadi penting yang menggerakkan pelbagai sektor ekonomi. Namun di sebalik peranannya, kenderaan ini sering dikaitkan dengan risiko kemalangan yang tinggi, khususnya melibatkan pengguna jalan raya seperti penunggang motosikal, pejalan kaki dan pemandu kenderaan ringan. Salah satu situasi berisiko tinggi berlaku ialah ketika lori berhenti dan mula bergerak semula. Keadaan ini menjadi lebih berbahaya jika terdapat individu berada terlalu hampir sama ada di sisi atau di belakang lori, khususnya dalam kawasan yang dikenali sebagai zon buta.

Zon buta ialah kawasan di sekeliling kenderaan yang tidak dapat dilihat secara langsung oleh pemandu, walaupun dengan bantuan cermin sisi atau cermin tambahan. Dalam banyak kes, individu yang berada di zon ini tidak disedari kehadirannya sehingga berlakunya pelanggaran. Kejadian sebegini bukan sahaja berlaku di lebuh raya atau jalan bandar, malah di kawasan kilang, tapak binaan, pasar borong, dan lokasi pengedaran barang. Rekod insiden menunjukkan, banyak kemalangan berpunca bukan daripada kecuaian semata-mata, tetapi daripada keterbatasan pandangan pemandu kenderaan.

Seiring kemajuan teknologi automotif, sistem kamera 360 darjah (lihat Rajah 1) muncul sebagai inovasi yang mampu mengubah landskap keselamatan lori pengangkut barang. Sistem ini menggunakan empat kamera kecil yang dipasang di bahagian hadapan, belakang dan kedua-dua sisi kenderaan. Rakaman daripada kamera-kamera ini digabungkan melalui teknologi pemetaan visual bagi menghasilkan pandangan atas menyeluruh atau bird’s-eye view, yang dipaparkan secara langsung pada skrin dalam kabin. Keupayaan ini membolehkan pemandu menilai keseluruhan persekitaran lori dalam masa nyata, tanpa bergantung sepenuhnya kepada cermin. Dari sudut keselamatan, sistem kamera 360 darjah berperanan mengesan individu atau objek kecil di sekitar lori, termasuk yang tersembunyi daripada pandangan biasa.

Tahap kecanggihan teknologi ini meningkat apabila digabungkan dengan sensor gerakan, amaran bunyi, dan sistem pengesanan automatik yang mampu memberi amaran awal sekiranya terdapat objek menghampiri kenderaan. Keupayaan ini amat penting ketika lori hendak bergerak selepas berhenti atau pemandu bersiap sedia memecut, kerana sistem kamera 360 darjah dapat mengesan kehadiran individu yang berdiri atau melintas di bahagian belakang. Situasi seperti inilah yang sering menjadi punca kemalangan melibatkan penunggang motosikal dan pejalan kaki yang berada di luar jangkauan penglihatan pemandu lori pengangkut barang.

Dalam operasi pengangkutan, penggunaan sistem kamera 360 darjah bukan sekadar satu penambahbaikan teknikal, malah satu bentuk pelaburan keselamatan. Ia membantu mengurangkan kebergantungan kepada firasat atau andaian pemandu dan sebaliknya memberi kejelasan visual yang tinggi. Kelebihan ini amat penting, khususnya di kawasan yang sempit dan sibuk, di mana pergerakan keluar masuk lori memerlukan ketepatan serta tumpuan penuh terhadap persekitaran. Bagi syarikat logistik dan pengangkutan barang, pemasangan teknologi ini menawarkan manfaat jangka panjang yang signifikan, bukan sahaja mengurangkan risiko kemalangan dan tuntutan insurans, malahan memperkukuh imej syarikat yang prihatin dan bertanggungjawab terhadap keselamatan orang awam.

Namun, hakikatnya masih terdapat syarikat atau pengusaha lori yang menganggap kos pemasangan sistem kamera 360 darjah sebagai beban kewangan tambahan. Harga pemasangan boleh mencecah ribuan ringgit, bergantung kepada spesifikasi dan jenama yang digunakan. Walau bagaimanapun, jika dilihat dari perspektif kos kemalangan yang merangkumi kerugian harta benda, tuntutan undang-undang, kehilangan nyawa, serta kemerosotan reputasi syarikat, jumlahnya boleh menjadi lebih besar. Justeru, pelaburan ini jelas berbaloi untuk jangka masa panjang. Malah, kerajaan boleh mempertimbangkan untuk menyediakan insentif atau rebat cukai kepada syarikat yang bersedia mengadaptasi teknologi keselamatan moden ini.

Selain pemasangan teknologi, usaha untuk mendidik dan melatih pemandu lori agar dapat menggunakan kamera ini dengan efisien juga sangat penting. Keberkesanan maksimum sesuatu teknologi canggih hanya dapat dicapai apabila digunakan oleh individu yang memiliki pemahaman mendalam terhadap potensi serta fungsinya. Seiring dengan itu, kesedaran awam perlu diperkukuh agar masyarakat mengelakkan diri daripada berada terlalu hampir dengan lori yang sedang berhenti, memandangkan pemandu mungkin tidak menyedari keberadaan mereka apabila kenderaan mula bergerak.

Sebagai kesimpulan, keselamatan jalan raya merupakan tanggungjawab bersama yang memerlukan kerjasama erat antara penggubal dasar, pengusaha logistik, pemandu, dan pengguna jalan raya. Teknologi kamera 360 darjah bukan sekadar alat bantuan memandu, malah berperanan sebagai sistem perlindungan yang mampu menyelamatkan nyawa. Dalam dunia yang setiap detiknya berpotensi menjadi penentu, pandangan tambahan ini boleh membezakan antara keselamatan dan tragedi. Transformasi keselamatan lori pengangkut barang melalui teknologi kamera 360 darjah melambangkan kematangan industri dalam menghadapi cabaran era moden, sekali gus menegaskan bahawa keselamatan bukan lagi pilihan, sebaliknya amanah yang wajib dipikul oleh semua pihak. Walaupun bersaiz kecil, kamera 360 darjah memberi impak besar terhadap nyawa manusia; suatu nilai yang tidak ternilai harganya.

Rujukan

1. Bernama. (2024, 24 November). Pemandu lori mengundur sebabkan kematian penunggang motosikal ditahan. Astro Awani. https://www.astroawani.com/berita-malaysia/pemandu-lori-mengundur-sebabkan-kematian-penunggang-motosikal-ditahan-497681

2. CSCTRUCK. (2023, Mei 7). Teknologi inovatif dan termaju digunakan dalam sektor pengangkutan. CSCTRUCK Terhad. https://my.csc-trucks.com/info/innovative-and-advanced-technologies-utilized-82355773.html

3. Dewan Kosmik. (2025, Julai 2). Teknologi memacu keselamatan kenderaan berat. Dewan Kosmik. https://dewankosmik.jendeladbp.my/2025/07/02/18598/

4. Mukhsen, M. I., Pitriadi, P., & Iswar, M. (2024, July). Design and implementation of a portable 360 camera on heavy equipment units. In AIP Conference Proceedings (Vol. 3140, No. 1, p. 020007). AIP Publishing LLC. https://doi.org/10.1063/5.0222697 

5. skEYEwatch. (tanpa tarikh). Truck 4 Way Camera System (360‑degree truck camera system). https://www.skeyewatch.com/360-degree-truck-camera-system/